KĨ NĂNG TỰ PHỤC VỤ TỰ QUẢN, LỚP 4A2 TRƯỜNG PTDTBT-TH XAM MĂN

         Hội đồng tự quản (HĐTQ) học sinh là một biện pháp giáo dục nhằm thúc đẩy sự phát triển về đạo đức, tình cảm và xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ với những người xung quanh. HĐTQ học sinh giúp học sinh phát triển kỹ năng ra quyết định, kỹ năng hợp tác và kỹ năng lãnh đạo. Đồng thời cũng chuẩn bị cho các em ý thức trách nhiệm khi thực hiện những quyền và bổn phận của mình.Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ Hội đồng tự quản là một công việc rất quan trọng mà người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm ngay sau khi nhận lớp mới. Với sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh sẽ tổ chức bầu HĐTQ và thành lập các ban để lập kế hoạch và thực hiện hoạt động, các công việc của lớp.    

       - Trước khi tiến hành bầu HĐTQ, tôi phân tích để các em hiểu rõ về vai trò và trách nhiệm của Chủ tịch HĐTQ, Phó Chủ tịch HĐTQ, trưởng các ban (ban học tập, ban văn nghệ - TDTT, ban sức khỏe - vệ sinh, ban quyền lợi, ban đối ngoại, ban thư viện).
       - Lớp tiến hành bầu HĐTQ Sau khi đã bầu chọn được HĐTQ của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng em như sau:      
Đối với Chủ tịch HĐTQ: Phụ trách chung, tổ chức, quản lí lớp học.
Đối với Phó chủ tịch HĐTQ: (Phụ trách văn nghệ, thể dục thể thao) và trực tiếp phụ trách các Ban: Ban văn nghệ - Thể dục thể thao, đối ngoại, sức khỏe - vệ sinh.
Đối với Phó chủ tịch HĐTQ: (Phụ trách học tập) và trực tiếp phụ trách các Ban: Ban học tập, thư viện, quyền lợi.
Sau mỗi buổi học, HĐTQ ở lại về sau các bạn 5 phút để gặp giáo viên báo cáo những việc đã làm được những việc chưa làm được còn gặp khó khăn để giáo viên kịp thời tư vấn giúp đỡ và giao nhiệm vụ ngày mai cho các bạn.
        Với phong trào lớp học thân thiện, giáo viên sẽ giúp học sinh cùng nhau thực hiện các hoạt động chung của lớp, hình thành kĩ năng tự phục vụ, biết xem lớp học thân thiện là hình ảnh đẹp để cá nhân tự điều chỉnh mình thực hiện theo cái đẹp như ăn mặc gọn gàng, vệ sinh thân thể tốt, biết sắp xếp đồ dùng ngăn nắp. Hàng ngày,  hàng tuần yêu cầu nhóm trực dọn vệ sinh lớp học, quét mạng nhện, lau cửa kính, bảng biểu trong  lớp, chăm sóc bồn hoa, đổ rác đúng nơi, theo dõi việc thực hiện vệ sinh của học sinh trong lớp. Các nhóm trưởng phải thường xuyên kiểm tra việc sắp xếp bàn ghế, đồ dùng học tập của thành viên đảm bảo gọn gàng,.... để nhắc nhở các bạn.
Bản thân tôi nhận thức việc xây dựng mối quan hệ thân thiết giữa thầy và trò, giữa trò và trò là một việc làm cần thiết. Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em sửa chữa; lời nói, cử chỉ nhẹ nhàng.Tôi khuyến khích học sinh tự viết ra những điều em chưa đồng ý ‎về việc làm, cách cư xử của các bạn trong lớp, bỏ vào hộp thư “Điều em muốn nói”, chứ không nói xấu, không xa lánh bạn. Sau cuối mỗi tuần, tôi kiểm tra hộp thư và căn cứ vào những điều các em viết ra, nếu là những điều tốt thì tôi đọc cho cả lớp nghe rồi tuyên dương ngay trước lớp. Còn những điều các em phê bình thì tôi phải điều tra nắm rõ đúng hay sai. Sau đó mới góp ý riêng với những học sinh bị bạn phê bình, yêu cầu các em phải xin lỗi bạn và phải sửa chữa.
Từ mối quan hệ này, tôi thấy các em đã gắn bó tình đoàn kết, tạo tính tự giác, tính mạnh dạn, biết lắng nghe, biết tự điều chỉnh khắc phục những lỗi mắc phải nhằm thực hiện tốt các hoạt động, kế hoạch đề ra trong nhóm, lớp.
Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự hình
thành tính cách của học sinh. Vì vậy, khi lên lớp, tôi luôn chú đến cả cách đi đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trò noi theo.
Giáo viên chủ nhiệm có sắp xếp khoa học công việc của mình nó sẽ là một gương sáng thuyết phục các em học sinh có thói quen tổ chức việc chuẩn bị đồ dùng, sắp xếp góc học tập, cặp đi học, bàn học,… của mình khoa học hơn. Bàn giáo viên phải có khăn bàn, lọ hoa, hộp đựng bút và được xếp ngay ngắn.
Như vậy, thông qua hình ảnh đẹp của giáo viên, học sinh sẽ noi gương thực hiện tốt hơn hình thức của mình cũng như chú ý hơn đến sắp xếp đồ dùng sách vở của mình trên lớp cũng như ở nhà, chuẩn bị tốt bài vở, đồ dùng học tập trước khi đến lớp.
Thông qua kiến thức, giáo dục phẩm chất, năng lực cho học sinh và cũng là mục tiêu chung của ngành giáo dục. Giáo viên cần nghiên cứu kĩ bài học các môn, tìm các nội dung phù hợp nhằm lồng ghép giáo dục thêm trong các môn học. Qua đó gián tiếp rèn kĩ năng tự phục vụ, tự quản cho học sinh ( Một số nội dung được lồng ghép vào các môn học sau: Tiết kiệm thời giờ ( Đạo đức), Phòng một số bệnh lây qua đường tiêu hoá, Bạn cảm thấy thế nào khi bị bệnh (Khoa học), Sức khỏe - Cái đẹp( Tiếng Việt).

Ngoài ra, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động tìm hiểu bài theo nhóm để hình thành tinh thần trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ được giao, động viên nhau thực hiện các yêu cầu của nhóm, lớp, giáo viên.
- Các tổ chức trong nhà trường, đặc biệt là đội, luôn có tác động tới học sinh. Việc kiểm tra, đánh giá nền nếp tác phong hàng ngày (qua đội cờ đỏ), kiểm tra hàng tuần của Tổng phụ trách, các em sẽ có ý thức thực hiện tốt để không ảnh hưởng đến thi đua của lớp.
- Phối hợp với cha mẹ học sinh để cùng trao đổi nắm vững tình hình học tập và thói quen, hành vi đạo đức của các em ở lớp và ở nhà. Trong các cuộc họp phụ huynh hoặc liên hệ, khuyến khích phụ huynh hướng dẫn hoặc kiểm tra con em mình thực hiện các nền nếp tập trung vào rèn kĩ năng tự phục vụ, tự quản như:
+ Tích cực hướng dẫn con em mình tự làm một số việc để phục vụ bản thân như đánh răng, rửa mặt, gấp chăn màn, mặc quần áo, sắp xếp sách vở và đồ dùng học tập.
- GVCN định hướng nội dung sinh hoạt: Nhận xét, đánh giá thực hiện các nền nếp: vệ sinh, trực nhật, ra vào lớp; ý thức học tập, chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập…phương hướng, kế hoạch tuần tới.
- Lớp Trưởng( CTHĐTQ) điều khiển lớp:
+ Các tổ (Nhóm) trưởng cho các thành viên nhận xét, đánh giá, sau đó báo cáo kết quả theo dõi thi đua của từng thành viên và cả tổ (nhóm) trong tuần
+ Lớp trưởng(CTHĐTQ) cho các bạn đóng góp ý kiến về các hoạt động của lớp; Phản ánh đúng sai của quá trình theo dõi của các tổ. Những trường hợp sai phạm chưa được báo cáo, các cá nhân cần tuyên dương…
+ Các Trưởng Ban: Báo cáo về hoạt động của các Ban trong tuần, những ưu điểm, tồn tại… Tuần cuối tháng HĐTQ tự nhận xét, đánh giá.
+ Lớp trưởng( CTHĐTQ) tổng kết: Dựa trên quá trình theo dõi, quản lí lớp trực tiếp trong suốt tuần học và qua báo cáo của các Tổ trưởng, các Ban, các thành viên trong lớp. Cần nêu rõ những mặt nổi bật trong tuần đồng thời vạch rõ những khiếm khuyết của tập thể, cá nhân trong lớp.
- Các em học sinh biết tự phục vụ bản thân, giữ vệ sinh cá nhân, tham gia mọi hoạt động của trường, của lớp một cách nhiệt tình và có hiệu quả. Luôn tự giác chấp hành các quy định, yêu cầu của nhóm, lớp, giáo viên.

- Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong trào thi đua của lớp; tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc theo nhóm hiệu quả cao hơn.

- Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong trào thi đua của lớp; tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc theo nhóm hiệu quả cao hơn.

- Các em có kĩ năng tự phục vụ tự quản, góp phần hình thành và phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh: tự phục vụ, tự quản; hợp tác; tự học và giải quyết vấn đề; phẩm chất: chăm học, chăm làm; tự tin, trách nhiệm; trung thực, kỉ luật; đoàn kết, yêu thương mà còn giúp các em hình thành những thói quen hành vi văn minh trong cuộc sống.